Strategic Mechanisms of Economic Policy in Georgia / ეკონომიკური პოლიტიკის სტრატეგიული მექანიზმები საქართველოში.

ან­ოტ­აცია

კვლე­ვის შე­დე­გად, და­დას­ტურ­და, რომ, გლო­ბა­ლი­ზე­ბის პრო­ცეს­ში, მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად გა­იზ­არ­და გარ­კვე­ული მა­ტე­რი­ალ­ური სი­კე­თე­ები და რის­კე­ბიც მის­გან და სა­ზო­გა­დო­ება სე­რი­ოზ­ულ­ად უნ­და და­ფიქ­რდეს, თუ კომ­პი­უტ­ერ­ული სიჩ­ქა­რე­ებ­ის მო­მა­ვალ­ში, რო­გო­რი საქ­მი­ანი თვი­სე­ბე­ბი (არ­აკ­ორ­უფ­ცი­ული, კვა­ლი­ფი­კა­ცი­აზე და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი, მ.შ. ბიზ­ნეს­შიც) და, გა­მომ­დი­ნა­რე, რო­გო­რი გამ­დიდ­რე­ბა იქ­ნე­ბა ად­ამი­ან­ის­თვის გა­მარ­თლე­ბუ­ლი (ეფ­ექ­ტი­ანი). შე­სა­ბა­მი­სად, რო­გო­რი კონ­კუ­რენ­ცია, რო­გორც ეკ­ონ­ომ­იკ­ის მთა­ვა­რი მო­ტი­ვა­ტო­რი, და­ეფ­უძ­ნე­ბა ჭეშ­მა­რი­ტი სუ­ლი­ერ­ებ­ისა და ეკ­ონ­ომ­იკ­ური მი­ზან­შე­წო­ნი­ლო­ბის პრინ­ცი­პებს.

ავ­ტო­რის აზ­რით, ახ­ალი 2021 წლი­დან, პან­დე­მი­ის დაძ­ლე­ვას­თან ერ­თად, სა­ხელ­მწი­ფო შეკ­ვე­თე­ბი და სა­გეგ­მო ინ­სტრუ­მენ­ტე­ბი, ზე­მო­აღ­ნიშ­ნულ სტრა­ტე­გი­ულ ამ­ოც­ან­ებ­ში, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მომ­წეს­რი­გებ­ლის ფუნ­ქცი­ას შე­იძ­ენს. ავ­ტო­რი ას­აბ­უთ­ებს, რომ სხვა გზა არც არ­სე­ბობს.

შე­სა­ვა­ლი

ზოგ­მა შე­იძ­ლე­ბა იკ­ითხოს, თუ რას ნიშ­ნავს სტრა­ტე­გი­ული მე­ქა­ნიზ­მე­ბი ეკ­ონ­ომ­იკ­აში? ეკ­ონ­ომ­იკ­ური მე­ქა­ნიზ­მე­ბის ამ კონ­ტექ­სტში გა­აზ­რე­ბა ახ­ალ (გლო­ბა­ლურ) რე­ალ­ობ­აში უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი (სტრა­ტე­გი­ული) ეკ­ონ­ომ­იკ­ურ-პო­ლი­ტი­კუ­რი გა­დაწყვე­ტი­ლე­ბე­ბის გრძელ­ვა­დი­ან­ად გა­აზ­რე­ბი­სა და მოქ­მე­დე­ბე­ბის მწვა­ვე აუც­ილ­ებ­ლო­ბებ­მა გა­მო­იწ­ვია.

ეკ­ონ­ომ­იკ­ურ­ად გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი ნე­ბის­მი­ერი ქვეყ­ნის მარ­თვის სის­ტე­მებს თუ გა­დავ­ხე­დავთ, საკ­მა­ოდ მკაც­რი რე­გუ­ლა­ცი­ები და ერ­ოვ­ნუ­ლი ინ­ტე­რე­სე­ბის დამ­ცა­ვი მოქ­ნი­ლი სტრა­ტე­გი­ული გეგ­მე­ბი აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ყველ­გან გა­მო­იყ­ენ­ება. თუმ­ცა, გან­სხვა­ვე­ბით აღ­ნიშ­ნუ­ლის­გან, სა­ქარ­თვე­ლო­ში უკ­ონ­ტრო­ლოდ გა­ტა­რე­ბულ­მა «შო­კურ­მა თე­რა­პი­ამ», მარ­თვის გა­მო­უც­დე­ლო­ბი­სა და კო­მუ­ნის­ტუ­რი წარ­სუ­ლის გარ­კვე­ული და­დე­ბი­თი ტენ­დენ­დი­ებ­ის და­უკ­ვირ­ვებ­ლო­ბით სა­ზი­ან­ოდ «ჩა­მო­წე­რის» გა­მო, ერ­თი უკ­იდ­ურე­ობ­იდ­ან უარ­ეს მე­ორ­ეში მოგ­ვაქ­ცია.

შე­დე­გად, გა­სუ­ლი და მიმ­დი­ნა­რე სა­უკ­უნე­ებ­ის მიჯ­ნის ცნო­ბი­ლი ზე­მო­აღ­ნიშ­ნუ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბის გა­ხან­გრძლი­ვე­ბით, სტრა­ტე­გი­ული გეგ­მე­ბიც მთლი­ან­ად მო­იშ­ალა და ნაჩ­ქა­რე­ვად გა­ტა­რე­ბულ­მა პრი­ვა­ტი­ზე­ბამ და გაუაზრებელმა «ლი­ბე­რა­ლი­ზე­ბამ», მრეწ­ვე­ლო­ბი­სა და სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ობ­ის და­პი­რე­ბუ­ლი ამ­ოქ­მე­დე­ბის ნაც­ვლად, მა­თი თით­ქმის სრუ­ლი კო­ლაფ­სი გა­მო­იწ­ვია.

ძი­რი­თა­დი ტექ­სტი

ეკ­ონ­ომ­იკ­ური სტრა­ტე­გი­ისა და პო­ლი­ტი­კის თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­კითხებ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი შრო­მე­ბის გან­ზო­გა­დე­ბით [1-7], ვფიქ­რობთ, სა­სი­ცოცხლო მნიშ­ვნე­ლო­ბით გა­მო­იკ­ვე­თა ეკ­ონ­ომ­იკ­ური პო­ლი­ტი­კის შემ­დე­გი 3 უმ­თავ­რე­სი პრი­ორ­იტ­ეტ­ული მი­მარ­თუ­ლე­ბა:

1) ევ­რო­კავ­ში­რის კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა­სა და მო­მა­ვა­ლი ელ­ექ­ტრო­ნუ­ლი სამ­ყა­როს რე­ალ­ობ­ას­თან გო­ნივ­რუ­ლი ჰარ­მო­ნი­ზე­ბა;

2) სა­ერ­თა­შო­რი­სო და ერ­ოვ­ნუ­ლი ეკ­ონ­ომ­იკ­ის და­მო­უკ­იდ­ებ­ლო­ბის ინ­ტე­რე­სე­ბის არ­გუ­მენ­ტი­რე­ბუ­ლი და­ბა­ლან­სე­ბა, მ.შ. სა­რე­კო­მენ­და­ციო გეგ­მა-შეკ­ვე­თე­ბის გა­მოც­დი­ლე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა (ინ­ოვ­აცი­ური ტექ­ნო­ლო­გი­ური გი­გან­ტე­ბის და­მა­ტე­ბი­თი სტი­მუ­ლი­რე­ბი­სათ­ვის ამ­ერ­იკ­ული სა­ხელ­მწი­ფო შეკ­ვე­თე­ბი სი­ლი­კო­ნის ველ­ზე, იაპ­ონ­ური სა­გეგ­მო კა­პი­ტა­ლიზ­მი, გერ­მა­ნუ­ლი სო­ცი­ალ­ური ბა­ზა­რი, მრა­ვა­ლი სხვა მა­გა­ლი­თი) და სტრა­ტე­გი­ულ ობი­ექ­ტებ­ზე სა­ხელ­მწი­ფო კონ­ტრო­ლის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა, ხო­ლო გარ­კვე­ულ - უკ­ვე და­კარ­გულ შემ­თხვე­ვებ­ში, და­უყ­ოვ­ნე­ბე­ლი აღ­დგე­ნა (გა­მოს­ყიდ­ვის ან შე­უს­რუ­ლე­ბე­ლი ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, ჩა­მორ­თმე­ვის გზე­ბით);

3) კე­თილ­სინ­დი­სი­ერი მცი­რე, სა­შუ­ალო და მსხვი­ლი ბიზ­ნე­სე­ბის არ­სე­ბი­თი ხელ­შეწყო­ბი­სათ­ვის, ეკ­ონ­ომ­იკ­ური კლას­ტე­რე­ბის გა­მოცხა­დე­ბა, სა­ხელ­მწი­ფო და მუ­ნი­ცი­პა­ლუ­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის, უნ­ივ­ერ­სი­ტე­ტე­ბი­სა და ბან­კე­ბის ურ­თი­ერ­თხელ­საყ­რე­ლი ჩარ­თუ­ლო­ბით. შე­სა­ბა­მი­სად, სა­ხელ­მწი­ფოს მზრუნ­ვე­ლი მო­ნა­წი­ლე­ობ­ით, ქსე­ლუ­რი მე­ნეჯ­მენ­ტის მე­ქა­ნიზ­მე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა კერ­ძო სა­მარ­თლის იურ­იდი­ულ პი­რებ­ში.

ქარ­თულ ეკ­ონ­ომ­იკ­ას, გა­სუ­ლი ათ­ას­წლე­ულ­იდ­ან, გა­ხან­გრძლი­ვე­ბულ უმ­წვა­ვეს ქრო­ნი­კულ სე­ნად ექ­სპორტ-იმ­პორ­ტის უმ­ძი­მე­სი უარ­ყო­ფი­თი სალ­დოც გად­მოჰ­ყვა, რომ­ლის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გოდ ექ­სპორ­ტის და­ბეგ­ვრის 0-ვა­ნი გა­ნაკ­ვე­თი იქ­ნა შე­მო­ღე­ბუ­ლი, რაც, ერ­თი შე­ხედ­ვით სა­უკ­ეთ­ესო გზად ჩან­და ჯერ კი­დევ 90-იან წლებ­ში, მაგ­რამ, ჩე­მი გა­ან­გა­რი­შე­ბე­ბით, ამ „სტი­მულს“ სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ეფ­ექ­ტის მოქ­მე­დე­ბე­ბი გა­მო­უვ­ლინ­და და სას­წრა­ფოდ შე­საც­ვლე­ლია რე­ფორ­მი­რე­ბა­დი პარ­ლა­მენ­ტის მი­ერ. შე­ღა­ვა­თი მხო­ლოდ მზა პრო­დუქ­ცი­აზე უნ­და გავ­რცელ­დეს და არ­ავ­ით­არ შემ­თხვე­ვა­ში მა­სა­ლებ­სა და ნედ­ლე­ულ­ზე, არც ნა­ხე­ვარ­ფაბ­რი­კა­ტებ­ზე.

ამ მხრი­ვაც, სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ეფ­ექ­ტი გა­მო­იწ­ვია მარ­თვის გა­მო­უც­დე­ლო­ბამ და შე­სა­ბა­მის­მა შეც­დო­მებ­მა. კერ­ძოდ, სა­თა­ნა­დოდ ვერ იქ­ნა შე­ფა­სე­ბუ­ლი გა­რე­მო­ება, რომ ქვე­ყა­ნა­ში ად­გი­ლობ­რი­ვი მე­წარ­მე­ობა ჯერ კი­დევ სუს­ტია, მი­სი პრო­დუქ­ცია კი არ­აკ­ონ­კუ­რენ­ტუ­ნა­რი­ანი. შე­დე­გად, აღ­ნიშ­ნუ­ლი სა­გა­და­სა­ხა­დო შე­ღა­ვა­თით შე­ნიღ­ბულ­მა ფა­რულ­მა გა­რე მო­ნო­პო­ლი­ებ­მა ის­არ­გებ­ლეს და, ქვეყ­ნი­დან მზა პრო­დუქ­ცი­ის ნაც­ვლად, უნ­იკ­ალ­ურ­მა ნედ­ლე­ულ­მა და­იწყო მა­სობ­რი­ვი გა­დი­ნე­ბა, რა­მაც, ის­ედ­აც სუსტ ად­გი­ლობ­რივ მე­წარ­მე­ობ­ას სა­ფუძ­ვე­ლი გა­მო­აც­ალა, შე­სა­ბა­მი­სად, უარ­ყო­ფი­თად იმ­ოქ­მე­და და­საქ­მე­ბი­სა და ცხოვ­რე­ბის დო­ნის მაჩ­ვე­ნებ­ლებ­ზეც. გა­ტა­ნი­ლი ნედ­ლე­ული, უკ­ვე გაძ­ვი­რე­ბუ­ლი მზა პრო­დუქ­ცი­აში, იმ­პორ­ტად გვიბ­რუნ­დე­ბა, რაც, ბუ­ნებ­რი­ვია, აორ­მა­გებს სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ეფ­ექ­ტის მოქ­მე­დე­ბას.

ამ­ას­თა­ნა­ვე, სა­ჭი­როა სა­თა­ნა­დოდ შე­ფას­დეს, რომ სა­ქარ­თვე­ლო ერთ-ერ­თი უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი გე­ოპ­ოლ­იტ­იკ­ური კვან­ძია მსოფ­ლი­ოში და თა­ნა­მედ­რო­ვე პი­რო­ბებ­ში მას იშ­ვი­ათი ის­ტო­რი­ული შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბიც მი­ეც­ემა ეკ­ონ­ომ­იკ­ური და­წი­ნა­ურ­ებ­ის­ათ­ვის, მათ შო­რის, რო­გორც მეც­ნი­ერ­ებ­ატ­ევ­ადი წარ­მო­ებ­ის ქვე­დარ­გებ­ში, ას­ევე, უნ­იკ­ალ­ურ სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ობ­ასა და უმ­წვა­ვე­სი სა­ჭი­რო­ებ­ის ჯან­დაც­ვი­თი მომ­სა­ხუ­რე­ბის თა­ნა­მედ­რო­ვე მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბით.

არ შე­იძ­ლე­ბა არ აღ­ინ­იშ­ნოს, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ინ­იც­ირ­ებ­ული ეკ­ონ­ომ­იკ­ური პო­ლი­ტი­კა მსოფ­ლი­ოში უნ­იკ­ალ­ური სა­ყო­ველ­თაო ჯან­დაც­ვის რე­ფორ­მის გა­ტა­რე­ბით წარ­მო­ჩინ­და, რო­მე­ლიც, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ამ­ერ­იკ­ული (მე­დი­ქე­იდ), გერ­მა­ნუ­ლი (ბის­მარ­კი) და ინ­გლი­სუ­რი (ბე­ვე­რი­ჯი) მო­დე­ლე­ბის შე­ხა­მე­ბუ­ლი გან­ვი­თა­რე­ბაა.

კო­ვიდ-19-ის ძალ­ზე სა­ხი­ფა­თოდ გამ­წვა­ვე­ბულ­მა მე-2 ტალ­ღამ გვაჩ­ვე­ნა, რომ ჩი­ნე­თი­სა და სხვა კო­მუ­ნის­ტუ­რი ქვეყ­ნე­ბის გა­დას­ვლამ სა­ბაზ­რო ეკ­ონ­ომ­იკ­აზე, ჯერ სრუ­ლად ვერ შეც­ვა­ლა კო­მუ­ნის­ტუ­რი მარ­თვის სუ­ბი­ექ­ტუ­რი სტი­ლი მე­დი­ცი­ნა­ში, სა­დაც სა­სი­ცოხ­ლოდ აუც­ილ­ებ­ელია სა­ერ­თა­შო­რი­სო მო­ნი­ტო­რინ­გის გამ­კაც­რე­ბა. ზოგს ჰგო­ნია, რომ საბ­ჭო­თა იმ­პე­რია რომ და­იშ­ალა და მი­სი გავ­ლე­ნე­ბი მო­იშ­ალა პო­ლი­ტი­კუ­რად, მი­სი ეკ­ონ­ომ­იკ­ური პრობ­ლე­მე­ბი და მენ­ტა­ლი­ტე­ტიც გაქ­რა. ეს არ არ­ის ასე მარ­ტი­ვი ცალ­სა­ხა ამ­ოც­ანა. მა­გა­ლი­თი­სათ­ვის, მთა­ვა­რი ექ­იმ­ის «ინ­სტი­ტუ­ტი» ჯერ კი­დევ მძი­მე ტვირ­თად აწ­ევს სა­მე­დი­ცი­ნო სა­ზო­გა­დო­ებ­ას.

სსრკ-ს ჰქონ­და გარ­კვე­ული და­დე­ბი­თი ას­პექ­ტე­ბი და ზო­გი მთა­ვა­რი ექ­იმი იყო კი­დე­ვაც გა­მარ­თლე­ბუ­ლი, მაგ­რამ პრო­ფე­სი­ონ­ალი ექ­იმი ვე­რაფ­რით იქ­ცე­ვა კარგ ხელ­მძღვა­ნე­ლად, ის­ევე, რო­გორც თევ­ზი ხმე­ლეთ­ზე ვე­რაფ­რით იუფ­რო­სებს და თავ­საც და­იღ­უპ­ავს ან ან­ეგ­დო­ტუ­რად სა­სა­ცი­ლო მდგო­მა­რე­ობ­აში ჩა­ვარ­დე­ბა. ტექ­ნი­კუ­რად სუს­ტად მომ­ზა­დე­ბუ­ლი ფეხ­ბურ­თე­ლის მა­გა­ლითს თუ ავ­იღ­ებთ, ის, სა­უკ­ეთ­ესო შემ­თხვე­ვა­ში, მეტ­წი­ლად უხ­ეშ­ობ­აზე გა­და­დის.

ას­ევე იყ­ვნენ მთა­ვა­რი ექ­იმ­ები - მცი­რე დიქ­ტა­ტო­რე­ბად გვევ­ლი­ნე­ბოდ­ნენ ხში­რად თა­ვი­ანთ სა­ავ­ად­მყო­ფო­ებ­ში და ახ­ლაც, მა­თი მემ­კვიდ­რე­ები, ფა­რუ­ლი თუ ცხა­დი გზე­ბით, ყო­ველ­მხრივ ცდი­ლო­ბენ შე­ინ­არ­ჩუ­ნონ გავ­ლე­ნე­ბი მე­ნეჯ­მენ­ტში. თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­ნეჯ­მენ­ტი მხო­ლოდ კერ­ძო ბიზ­ნე­სის მარ­თვა არაა და მას­ში მზრუნ­ვე­ლად ერ­ევა სა­ხელ­მწი­ფო და თა­ნა­მედ­რო­ვე გა­ერ­ოც კი, მა­გა­ლი­თი­სათ­ვის, მსოფ­ლიო ბან­კის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სა­ფი­ნან­სო კორ­პო­რა­ცი­ის (IFC) სა­ხით, რო­მელ­შიც აქ­ცი­ონ­ერ­ებ­ად მთე­ლი რი­გი პროგ­რე­სუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფო­ები და­წი­ნა­ურ­დნენ.

რო­გორც ად­რინ­დელ კვლე­ვებ­ში წარ­მო­ჩინ­და, მო­მა­ვა­ლი ელ­ექ­ტრო­ნუ­ლი კო­მერ­ცი­ის მო­წი­ნა­აღ­მდე­გე­ები აგ­რძე­ლე­ბენ ქი­ლიკს (დღე­საც შე­ვე­ყა­რე ცხვრის ტყავ­ში მოჩ­ვე­ნე­ბით შე­მო­სილ ას­ეთ „გე­ნი­ოს­ებს“), რომ ელ­ექ­ტრო­ნი­კა გაზ­რდის უმ­უშ­ევ­რო­ბას და დიდ დეპ­რე­სი­ას გა­მო­იწ­ვევს ნავ­თო­ბი­სა და გა­ზის გი­გან­ტე­ბის გა­კოტ­რე­ბი­თა და ელ­ექ­ტრო­ნუ­ლი კრიპ­ტო­ვა­ლუ­ტე­ბის გა­უფ­ას­ურ­ებ­ით, მაგ­რამ ეს ასე არ იქ­ნე­ბა. ნამ­დვი­ლად „არ­აფ­ერი იკ­არ­გე­ბა“ - აღ­ნიშ­ნუ­ლი გი­გან­ტე­ბი ას­ევე მზარ­დი ნავ­თობ­ქი­მი­ის მი­მარ­თუ­ლე­ბებ­ზე შე­იძ­ლე­ბა გა­და­ერ­თონ, კრიპ­ტო­ვა­ლუ­ტე­ბი მე­ტად ღია ელ­ექ­ტრო­ნულ ფუ­ლად ერ­თე­ულ­ებ­ად გან­ვი­თარ­დე­ბა, ხო­ლო უმ­უშ­ევ­რო­ბა, პი­რი­ქით, შემ­ცირ­დე­ბა და­საქ­მე­ბის ინ­დი­ვი­დუ­ლუ­რი მე­ქა­ნიზ­მე­ბის გაძ­ლი­ერ­ებ­ის გზით.

დას­კვნი­სათ­ვის

რო­გორც ხაზ­გას­მით აღ­ვნიშ­ნავთ და ვი­ხი­ლავთ ჩვენს კვლე­ვებ­ში, გლო­ბა­ლურ ეკ­ონ­ომ­იკ­აში მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ცვლი­ლე­ბე­ბის ჟა­მი დად­გა, რაც კო­რო­ნა­ვი­რუ­სუ­ლი პან­დე­მი­ის რე­ალ­ობ­ამ კი­დევ უფ­რო თვალ­სა­ჩი­ნოდ წარ­მო­აჩ­ინა. ბიზ­ნეს-პრო­ცე­სე­ბი­სათ­ვის, გან­სა­კუთ­რე­ბით აქ­ტუ­ალ­ური ხდე­ბა ინ­ფორ­მა­ცი­ებ­ის ოპ­ერ­ატი­ული გაც­ვლი­სა და ფი­ნან­სე­ბის მარ­თვის მაქ­სი­მა­ლუ­რად უდ­ან­აკ­არ­გო სა­ერ­თა­შო­რი­სო და ლო­კა­ლუ­რი მე­ქა­ნიზ­მე­ბის ამ­ოქ­მე­დე­ბა.

აშ­კა­რად გა­მო­იკ­ვე­თა, რომ გო­ნივ­რუ­ლად ორ­გა­ნი­ზე­ბუ­ლი სა­ბაზ­რო ინ­სტი­ტუ­ტე­ბის შე­დე­გად, ბიზ­ნეს-პრო­ცე­სე­ბი მე­ტად გამ­ჭვირ­ვა­ლე გახ­დე­ბა, შე­დე­გად, კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მო მე­ტად გა­ჯან­საღ­დე­ბა, გზა და­ეკ­ეტ­ება ფა­რუ­ლი მო­ნო­პო­ლი­ებ­ის უმ­არ­თა­ობ­ას, მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად შემ­ცირ­დე­ბა მე­ნე­ჯე­რუ­ლი ხარ­ჯე­ბი და მა­სობ­რი­ვი სი­ღა­რი­ბე და არ­ნა­ხუ­ლი გა­სა­ქა­ნი მი­ეც­ემა ეკ­ოლ­ოგი­ურ­ად სუფ­თა ტექ­ნო­ლო­გი­ებ­ის გა­მო­ყე­ნე­ბას.

ყო­ვე­ლი­ვე ზე­მო­აღ­ნიშ­ნუ­ლი მეტყვე­ლებს, რომ გა­სუ­ლი წლის ჩვე­ნი ყვე­ლა ის კვლე­ვა, რომ­ლე­ბიც კონ­კუ­რენ­ცი­ის შე­ფა­სე­ბის ფი­ზი­კურ-მა­თე­მა­ტი­კუ­რი მე­თო­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა­სა და, ჰარ­ვარ­დუ­ლი გა­მოც­დი­ლე­ბით, მე­ნე­ჯე­რუ­ლი ხარ­ჯე­ბის შემ­ცი­რე­ბას უკ­ავ­შირ­დე­ბა, გან­სა­კუთ­რე­ბით გა­მო­ყე­ნე­ბა­დი გახ­დე­ბა. მარ­თა­ლია, მსოფ­ლიო მე­ურ­ნე­ობ­ის მო­მა­ვა­ლი უკ­ავ­შირ­დე­ბა კრი­მი­ნა­ლუ­რი კი­ბერ­შე­ტე­ვე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ვან საფ­რთხე­ებ­საც, მაგ­რამ, აღ­ნიშ­ნულს, სა­ერ­თა­შო­რი­სო თა­ნა­მა­გობ­რო­ბის აქ­ტი­ური ჩარ­თუ­ლო­ბის გა­ფარ­თო­ებ­ით უნ­და და­ვუ­პი­რის­პირ­დეთ.

მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ინ­ტერ­ნეტ­თან ერ­თად, მსოფ­ლიო ეკ­ონ­ომ­იკ­აში სა­ბო­ლო­ოდ გა­მო­იკ­ვე­თა მსოფ­ლიო ბაზ­რის ფე­ნო­მე­ნიც, შე­სა­ბა­მი­სად, გა­იზ­არ­და მა­ტე­რი­ალ­ური სი­კე­თე­ები და რის­კე­ბიც მის­გან და სა­ზო­გა­დო­ება სე­რი­ოზ­ულ­ად უნ­და და­ფიქ­რდეს, თუ კომ­პი­უტ­ერ­ული სიჩ­ქა­რე­ებ­ის მო­მა­ვალ­ში, რო­გო­რი მარ­თლზო­მი­ერი (არ­აკ­ორ­უფ­ცი­ული, კვა­ლი­ფი­კა­ცი­აზე და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი, მ.შ. ბიზ­ნეს­შიც) გამ­დიდ­რე­ბა იქ­ნე­ბა ად­ამი­ან­ის­თვის გა­მარ­თლე­ბუ­ლი (ეფ­ექ­ტი­ანი) და, შე­სა­ბა­მი­სად, რო­გო­რი კონ­კუ­რენ­ცია, რო­გორც ეკ­ონ­ომ­იკ­ის მთა­ვა­რი მო­ტი­ვა­ტო­რი, და­ეფ­უძ­ნე­ბა ჭეშ­მა­რი­ტი სუ­ლი­ერ­ებ­ისა და ეკ­ონ­ომ­იკ­ური მი­ზან­შე­წო­ნი­ლო­ბის პრინ­ცი­პებს.

დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, რომ ახ­ალი 2021 წლი­დან, პან­დე­მი­ის დაძ­ლე­ვას­თან ერ­თად, სა­ხელ­მწი­ფო შეკ­ვე­თე­ბი და რე­კო­მენ­და­ცი­ული სა­გეგ­მო ინ­სტრუ­მენ­ტე­ბი, ზე­მო­აღ­ნიშ­ნულ სტრა­ტე­გი­ულ ამ­ოც­ან­ებ­ში, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი მომ­წეს­რი­გებ­ლის ფუნ­ქცი­ას შე­იძ­ენს. სხვა გზა არც არ­სე­ბობს.

გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ლიტერატურა:

1. Karchava, L. and Kutaladze, E., 2020. Tourism as one of the priority directions in Georgia / ტუ­რიზ­მი რო­გორც ერთ-ერ­თი პრი­ორ­იტ­ეტ­ული მი­მარ­თუ­ლე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში. The New Economist, 15(2, 2020), pp.1-1.

http://www.neweconomist.com.ge/journal/article/Tourism-as-one-of-the-priority-directions-in-Georgia-turizmi-rogorc-erT-erTi-prioritetuli-mimarTuleba-sakarTveloSi-1603913380

2. Karchava, L., 2018. Theoretical basics of business communication and Its connection with other sciences / ბიზ­ნეს­კო­მუ­ნი­კა­ცი­ებ­ის თე­ორი­ული სა­ფუძ­ვლე­ბი და მი­სი კავ­ში­რი სხვა მეც­ნი­ერ­ებ­ებ­თან. The New Economist, 13(3, 2018), pp.1-1.

http://neweconomist.com.ge/journal/article/bizneskomunikaciebis-Teoriuli-sapuZvlebi-da-misi-kavSiri-sxva-mecnierebebTan-1594468243

3. Karchava, L., 2014. Again about the investment environment in Georgia Or what kind of investor do we need? / ის­ევ სა­ინ­ვეს­ტი­ციო გა­რე­მოს შე­სა­ხებ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ანუ რო­გო­რი ინ­ვეს­ტო­რი გვჭირ­დე­ბა?. The New Economist, 9(3, 2014), pp.1-1.

http://neweconomist.com.ge/journal/article/Again-about-the-investment-environment-in-Georgia-Or-what-kind-of-investor-do-we-need-1597473717

4. Karchava, L., 2012. Business-communications. Tbilisi, Loi, 328.

5. Lordkipanidze R. Objective Laws from Wise Competition and Marathon of Life for Strengthen INTERPOL. - By studying of scientific courses at Harvard, St. Petersburg and I. Javakhishvili Tbilisi Universities: 2021: 726.

http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.13704.24320

6. Lordkipanidze R. Practical application of my 700 works at the Researchgate

http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.26557.49125

7. Lordkipanidze R. For creation (with UN assistance) anti-pandemic and anti-conflict economic zones “Wealth Catalyzing”. - Theses on Law, Economic Policy and Money: Issue N3: 2021.

http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.28326.96325

8. Lomia, E., 2020. „ახ­ალი მსოფ­ლიო წეს­რი­გის “ის­ტო­რი­ული ნა­რა­ტი­ვე­ბი. The New Economist, 15(1, 2020), pp.1-1.

9. Lomia, E., 2020. The Evaluation of Russia’s foreign policy towards Georgia following the ‘Rose Revolution’. Journal of Liberty and International affairs, 6(1), pp.112-128.

10. Lomia, E., 2017. The United States-Russia Relations Before and After Russia’s Intervention in Georgia and Ukraine.

11. Mgeladze, L., 2020. Future Economy and Georgia/მო­მავ­ლის ეკ­ონ­ომ­იკა და სა­ქარ­თვე­ლო. The New Economist, 15(2, 2020), pp.1-1.

12. Mgeladze, L., 2020. მკვდრად­შო­ბი­ლი სა­ჯა­რო სამ­სა­ხუ­რის მა­კო­ორ­დი­ნი­რე­ბე­ლი ინ­სტი­ტუ­ტი. The New Economist, 15(1, 2020), pp.1-1.

13. Mgeladze, L., 2019. ერ­ოვ­ნუ­ლი ვა­ლუ­ტა სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ეკ­ონ­ომ­იკ­ური გან­ვი­თა­რე­ბის შე­მა­ფერ­ხე­ბე­ლი თუ ხელ­შემ­წყო­ბი ინ­სტრუ­მენ­ტი. The New Economist, 14(2, 2019), pp.1-1.

14. Lasha Tabatadze, ,,The New Vision of Modern Management Theory”, The New Economist, No 1-2 (2020), Vol 15, Issue 1;

15. Lasha Tabatadze, ,,The Evolution of Management Theories”, The New Economist No 3-4 (2019), Vol 14, Issue 2;